Moda na żywność ekologiczną, organiczną, naturalną, czy wreszcie bio rośnie. Trend ten dostrzegają producenci, którzy próbują przekonać konsumentów do swoich produktów, używając odpowiednich sformułowań. Ale czy makaron z oznaczeniem “BIO” rzeczywiście jest produkowany z naturalnych surowców i jest to żywność ekologiczna? I jak ma się do tego wysoka jakość? Przekonaj się!
Ekologiczne, bio czy naturalne?
Zasób słów, których używają producenci, aby przekonać klientów o jakości swoich produktów, jest naprawdę szeroki. Ale czy bio znaczy to samo, co ekologiczny, naturalny i organiczny? Nie. Żonglowanie tymi hasłami co prawda upiększa etykietę, ale też wprowadza konsumentów w błąd. I tak żywność może być:
- ekologiczna – jej produkcja ma wspierać rozwój ekosystemu, nie może zaburzać naturalnych układów i wzajemności występujących w przyrodzie,
- bio – powstaje tak, aby nie zakłócać naturalnego cyklu życia fauny i flory, a dodatkowo powinna wywierać korzystny wpływ na nasze zdrowie,
- organiczna – zawiera co najmniej 95% składników pochodzenia naturalnego.
Niektórzy określają też swoje produkty jako naturalne, jednak termin ten nie został do końca uregulowany. Ładnie brzmi, ale nie dostarcza większej wiedzy o żywności. Ponadto w tym przypadku możemy mówić o pewnym spolszczeniu, ponieważ w większości krajów europejskich używa się wyłącznie powyższych, wypunktowanych określeń.
Żywność ekologiczna – nie każdy produkt eko jest ekologiczny
Dobra wiadomość jest taka, że prawo unijne precyzyjnie określa, jakie produkty można nazwać eko, bio lub organic. Zła – że producenci wciąż mogą korzystać z luk prawnych, przez które umieszczają na etykietach błędne oznaczenia. Co odróżnia żywność ekologiczną od zwykłej, która została pięknie nazwana? Certyfikat. Ma on formę zielonego liścia (Euroliścia) z gwiazdkami takimi, jakie występują we fladze unijnej.
Certyfikaty bio i eko wydawane są przez wyznaczone do tego jednostki. Jej numer kodowy znajdziesz zaraz obok symbolu zielonego liścia. Znajduje się tam również informacja dotycząca pochodzenia produktu.
Procedura certyfikacji jest czasochłonna, a uzyskanie odznaczenia wymaga spełnienia surowych norm prawnych. Certyfikat oznacza, że produkt był produkowany, przechowywany i transportowany w odpowiednich warunkach.
Produkty ekologiczne bez certyfikatu
Czy wobec wspomnianych wyżej regulacji producenci mogą sprzedawać żywność oznakowaną jako ekologiczna, jeśli nie posiada ona certyfikatu? W teorii nie, a za złamanie zakazu grożą kary finansowe. Ale w praktyce na sklepowych półkach bez problemu znajdziesz opakowania z dopiskiem “BIO”, których wnętrze wcale nie jest bio. Jedyne, co możesz zrobić, aby mieć pewność zakupu odpowiedniego produktu, jest sprawdzanie certyfikacji.
Producenci, którzy nie stosują zarezerwowanych prawnie haseł, często przygotowują piękne opakowania sugerujące, że produkt jest bio. Ale sugestia to nie to samo, co twierdzenie, zatem taka praktyka jest prawnie dopuszczalna. Ostatecznie nigdzie nie ma informacji, że żywność jest eko, a inne, podbramkowe wręcz formy przekazu? Producenci stosują zasadę mówiącą, że co nie jest zabronione, jest dozwolone.
Wysoka jakość produktu – co to właściwie oznacza?
Na koniec wyjaśnijmy jeszcze jedną kwestię dotyczącą znakowania żywności. Producenci, którzy nie chcą używać prawnie zastrzeżonych określeń, uciekają się do sformułowania “wysoka jakość”. W głowach nieświadomych klientów coś, co prezentuje najwyższą jakość (której towarzyszy idylliczny obrazek na opakowaniu), musi być bio, eko albo organiczne. W praktyce rzadko tak jest. Co więc oznacza “wysoka jakość”? W przepisach nie znajdziemy wytłumaczenia tego pojęcia, a zgodnie z wiedzą podręcznikową, odnosi się do wielu czynników. Może więc oznaczać prawidłowe proporcje składników odżywczych lub brak dodatków chemicznych w składzie.
Żywność ekologiczna – znakowanie – podsumowanie
Podsumowując, jeśli kupujesz żywność bio, eko lub organiczną, zawsze sprawdzaj, czy posiada oznaczenie euroliścia. Jeśli nie, wiedz, że obok prawdziwie ekologicznych produktów prawdopodobnie nawet nie stała. A co z wysoką jakością? Niestety, jako prawnik nie odpowiem na pytanie, czy taki napis rzeczywiście jest czymś więcej, niż tylko frazesem. Jeśli potrzebujesz więcej wartościowych informacji na ten temat, zachęcam do czytania literatury naukowej.
Powyższa treść ma charakter wyłącznie edukacyjny i nie stanowi porady prawnej, opinii prawnej i nie może być podstawą do samodzielnego podejmowania jakichkolwiek decyzji. Należy pamiętać, iż publikowane informacje nie odnoszą się do konkretnej sytuacji. Stosowanie danych przepisów prawnych może znacznie różnić się w zależności od konkretnego stanu faktycznego. Powyższa treść nie zastępuje profesjonalnych usług prawnych. Pomiędzy autorem niniejszej treści a jej odbiorcą nie powstaje relacja klient – radca prawny. W celu uzyskania indywidualnej porady prawnej, przed podjęciem jakiejkolwiek czynności lub działania, zapraszam do kontaktu telefonicznego lub mailowego.
Stan prawny na dzień: 22.08.2025 r.
