Obowiązek alimentacyjny dotyczy obojga rodziców, a ma on na celu zaspokojenie potrzeb dziecka. Byli małżonkowie lub partnerzy często nie mogą dojść do porozumienia w kwestii wysokości płaconych alimentów przez rodzica, który nie mieszka na stałe z dzieckiem. Jaka powinna być wysokość alimentów i czego można się spodziewać, składając pozew o podwyższenie lub obniżenie alimentów?
Od czego zależy wysokość alimentów?
Kodeks rodzinny, choć określa obowiązki rodziców w zakresie łożenia na utrzymanie dziecka, nie porusza jednocześnie problematyki wysokości alimentów. Zależy ona od dwóch podstawowych czynników, jakimi są:
- usprawiedliwione potrzeby dziecka,
- możliwości zarobkowe i majątkowe rodzica.
Przez usprawiedliwione potrzeby dziecka rozumiemy te potrzeby, których zaspokojenie pozwoli na harmonijny rozwój fizyczny i duchowy, dostosowany do wieku i możliwości. Natomiast możliwości zarobkowe i majątkowe rodzica sprowadzają się do potencjalnych kwot, jakie mógłby on łożyć na dziecko, wykorzystując potencjał zawodowy i posiadany majątek. Takie podejście pozwala sądom orzec wyższe alimenty nawet w sytuacji, gdy rodzic nie uzyskuje wysokich zarobków.
Wydatki na dziecko do alimentów – które wziąć pod uwagę?
Domagając się podwyższenia lub obniżenia alimentów (a także przy pierwotnym ustalaniu kwoty świadczenia), należy wziąć pod uwagę wydatki związane z utrzymaniem dziecka, a konkretnie z zaspokajaniem jego potrzeb. Dotyczą one m.in.:
- wyżywienia,
- zakupu odzieży i obuwia,
- kosztów mieszkania,
- zakupu środków czystości, kosmetyków, leków,
- wydatków związanych z opieką medyczną,
- wydatków związanych z kulturą, sportem, edukacją,
- kieszonkowego.
Koszty utrzymania dziecka będą inne w zależności od jego wieku i stanu zdrowia.
Alimenty a dochody rodzica
Kolejnym czynnikiem wpływającym na wysokość alimentów są możliwości zarobkowe i majątkowe rodzica. Zauważmy, że mowa o możliwościach, a więc dochodach potencjalnych, a nie rzeczywistych. Zobrazujmy to na przykładach.
Przykład 1:
Grzegorz jest informatykiem, a jego możliwości zarobkowe plasują się w przedziale 10 000-15 000 zł. Oznacza to, że gdyby podjął pracę zgodną ze swoim wykształceniem, tyle właśnie mógłby zarobić. Obecnie jednak prowadzi działalność gospodarczą w innej branży, osiągając miesięczne dochody w przedziale 5 000-6 000 zł netto. Miesięczne alimenty na dziecko wynoszą 800 zł.
Przykład 2:
Justyna pracuje jako sprzedawca w markecie spożywczym, a jej miesięczny dochód to ok. 5 000 zł netto. Kobieta zakończyła edukację na poziomie szkoły średniej, nie ma też ukończonych żadnych kursów zawodowych. Kobieta płaci co miesiąc alimenty w wysokości 800 zł.
W pierwszym przykładzie widzimy, że rodzic, choć nie zarabia tyle, ile mógłby zgodnie ze swoim wykształceniem. Jeśli matka wniesie pozew o podwyższenie alimentów, z dużym prawdopodobieństwem wygra proces. Drugi przypadek jest zgoła inna – kobieta zarabia podobną sumę, jak mężczyzna w pierwszym przykładzie, jednak nie ma perspektyw na podjęcie lepiej płatnej pracy. Dlatego, w przypadku wniesienia pozwu o podwyższenie alimentów, jej przegrana nie jest pewna. Inną kwestią są możliwości majątkowe, które sprowadzają się do posiadanego przez rodzica majątku.
Przykład:
Piotr płaci co miesiąc alimenty na dziecko w wysokości 500 zł. Mężczyzna obecnie nie ma pracy, jednak w skład jego majątku wchodzą: mieszkanie, dwie działki, dwa samochody osobowe i oszczędności na poziomie 350 000 zł.
Powyższy przykład pokazuje, że nawet osoba bezrobotna, która dysponuje pewnym majątkiem, może zostać zobowiązana do płacenia wyższych alimentów. Zgodnie z orzecznictwem, rodzic powinien spieniężyć posiadane dobra, aby pokryć zobowiązania alimentacyjne. Kwestia dochodów bieżących, potencjalnych, a także majątku jest więc złożona, a jednocześnie pozostaje jednym z głównych czynników decydujących o wysokości alimentów na dziecko.
Jaka jest wysokość alimentów na dziecko?
Wielu zobowiązanych do comiesięcznego świadczenia rodziców zastanawia się, ile wynoszą alimenty na dziecko w 2025 roku? Odpowiedź na to pytanie nie jest oczywista ani tym bardziej jednoznaczna. Praktyka pokazuje jednak, że obecnie najniższe alimenty to 500-600 zł. Taka kwota obowiązuje osoby bezrobotne, które nie posiadają majątku. Średnio alimenty wynoszą 1000-1200 zł na jedno dziecko. Niemniej jednak sąd ustala je indywidualnie, badając zarówno potrzeby dziecka, jak i zdolności zarobkowe i majątkowe rodzica.
Alimenty na dziecko a ponowny ślub
Ponowny ślub czy w ogóle nowy związek nie powoduje wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego. Może natomiast wpłynąć na wysokość świadczenia. Jest to jedna z okoliczności uprawniających do złożenia pozwu o obniżenie alimentów. Z drugiej strony, sąd w dalszym ciągu bierze pod uwagę przede wszystkim dwa główne czynniki, dlatego samo wstąpienie w związek małżeński nie musi przesądzać o niższych alimentach. Warto też pamiętać, że dziecko ma prawo do takiej samej stopy życiowej, jak rodzice.
Czy można uniknąć płacenia alimentów na dziecko?
Niektórzy rodzice zastanawiają się, czy można nie płacić alimentów na dziecko? Odpowiedź brzmi – nie. Rodzice są zobowiązani łożyć na dziecko do momentu, gdy będzie ono w stanie utrzymać się samodzielnie. Oznacza to, że obowiązek alimentacyjny nie ustaje wraz z osiągnięciem przez nie pełnoletności. Istnieje natomiast wiele przesłanek ku podwyższeniu lub obniżeniu wysokości świadczenia alimentacyjnego.
Sprawa o alimenty – najczęstsze problemy
Każda sprawa o alimenty ma indywidualny charakter, jednak można wyodrębnić pewną grupę problemów, które występują najczęściej. Jednym z nich jest sztuczne “pompowanie” kwoty, jaka potrzebna jest do zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb dziecka. Zjawisko to dotyczy rodziców, którzy wnoszą o podwyższenie alimentów. Kolejny problem dotyczy nieudokumentowania kwot, które faktycznie wydajemy na dziecko poza płaconymi alimentami. Dotyczy on głównie rodziców sprawujących opiekę naprzemienną, choć nie tylko ich. Ostatnim specyficznym zjawiskiem jest sztuczne zaniżanie dochodów przez rodzica, który nie chce płacić wyższych alimentów. Sprzyja mu popularna praktyka stosowana w polskiej gospodarce, jaką jest wypłacanie części wynagrodzenia “do ręki”. Każdy z wymienionych problemów można jednak rozwiązać, głównie poprzez zebranie odpowiedniego materiału dowodowego.
Wysokość alimentów na dziecko – podsumowanie
Wysokość alimentów ustalana jest przez sąd, jeśli rodzice nie potrafią osiągnąć w tej materii porozumienia. Na ostateczną kwotę wpływają usprawiedliwione potrzeby dziecka (których katalog jest szeroki) oraz możliwości zarobkowe i majątkowe rodzica. W sprawach o alimenty warto skorzystać z pomocy doświadczonego prawnika, który po analizie problemu oceni, jakie kroki podjąć w dalszej kolejności.
Powyższa treść ma charakter wyłącznie edukacyjny i nie stanowi porady prawnej, opinii prawnej i nie może być podstawą do samodzielnego podejmowania jakichkolwiek decyzji. Należy pamiętać, iż publikowane informacje nie odnoszą się do konkretnej sytuacji. Stosowanie danych przepisów prawnych może znacznie różnić się w zależności od konkretnego stanu faktycznego. Powyższa treść nie zastępuje profesjonalnych usług prawnych. Pomiędzy autorem niniejszej treści a jej odbiorcą nie powstaje relacja klient – radca prawny. W celu uzyskania indywidualnej porady prawnej, przed podjęciem jakiejkolwiek czynności lub działania, zapraszam do kontaktu telefonicznego lub mailowego.
Stan prawny na dzień: 16.01.2025 r.
