Wcześniejsza emerytura dla nauczycieli została przywrócona 1 września 2024 roku. Pedagodzy, którzy spełniają warunki ustawowe, nie muszą osiągnąć powszechnego wieku emerytalnego, aby pobierać świadczenie. Natomiast, jeśli chcą pozostać w stosunku pracy, muszą liczyć się z pewnymi ograniczeniami. Sprawdź, kto i na jakich zasadach może ubiegać się o wcześniejszą emeryturę!
Wcześniejsza emerytura nauczycielska – dla kogo?
Niegdyś wcześniejsza emerytura była podstawowym uprawnieniem nauczyciela, jednak z czasem ten przywilej został im odebrany. Obecnie pedagodzy ponownie mogą z niego korzystać, dzięki czemu w kolejnych latach świadczenie otrzymają:
- od 1 września 2024 roku – nauczyciele urodzeni przed 1 września 1966 roku,
- od 1 września 2025 roku – nauczyciele urodzeni po 31 sierpnia 1966 roku, a przed 1 września 1969 roku,
- od 1 września 2026 roku – nauczyciele urodzeni po 31 sierpnia 1969 roku.
Przy czym wcześniejsza emerytura dla nauczycieli jest uprawnieniem, a nie obowiązkiem. Nauczyciel, który chce kontynuować pracę, ma do tego prawo. Co więcej, pracodawca nie może wypowiedzieć mu umowy tylko dlatego, że osiągnął wiek uprawniający do emerytury. Ta sama zasada obowiązuje w kontekście powszechnego wieku emerytalnego.
Ponadto nauczyciel, który chce przejść na wcześniejszą emeryturę, musi posiadać co najmniej 30-letni okres składkowy, w tym co najmniej 20 lat faktycznego wykonywania pracy na stanowisku nauczyciela, wychowawcy lub innego pracownika pedagogicznego, o których mowa w art. 1 KN, w brzmieniu obowiązującym w okresie faktycznego wykonywania pracy na tych stanowiskach, z wyjątkiem nauczyciela szkoły za granicą, w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć. Kolejnym wymogiem jest rozpoczęcie pracy przed 1 stycznia 1999 roku. Chodzi w tym przypadku o pracę na stanowisku nauczyciela, wychowawcy lub innego pracownika pedagogicznego w rozumieniu Karty Nauczyciela. Nauczycielowi nie może również przysługiwać prawo do przejścia na emeryturę bez względu na wiek na podstawie art. 88 ust. 2a KN.
Ile wynosi wcześniejsza emerytura nauczyciela?
Wielu nauczycieli zadaje sobie pytanie, czy opłaca się przechodzić na wcześniejszą emeryturę? Chodzi oczywiście o kwestie finansowe. Warto wiedzieć, że podstawę obliczenia emerytury stanowi:
- kwota zwaloryzowanych składek zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc wypłaty emerytury,
- zwaloryzowany kapitał początkowy,
- kwota środków zewidencjonowanych na subkoncie.
Kwota świadczenia zależy także od wieku, w którym uprawniony przechodzi na emeryturę oraz średniego dalszego trwania życia.
Wcześniejsza emerytura a praca
Przejście na wcześniejszą emeryturę nie pozbawia nauczyciela prawa do pracy. Trzeba jednak liczyć się z pewnymi ograniczeniami w kontekście zarobków. Jeśli osiągnie on wynagrodzenie w kwocie wyższej niż 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa GUS, emerytura ulega zawieszeniu. Dochód w przedziale 70%-130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia powoduje zmniejszenie kwoty emerytury proporcjonalnie do przekroczenia.
Dodatkowo warto pamiętać o jeszcze jednym ważnym ograniczeniu. Jeśli podejmiesz pracę na stanowisku nauczyciela, wychowawcy lub innego pracownika pedagogicznego w przedszkolu, szkole, placówce lub innej jednostce organizacyjnej (zgodnie z art. 1 KN) w wymiarze łącznym wyższym niż ½ obowiązkowego wymiaru zajęć, prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na kwotę wynagrodzenia. To samo stanie się, jeśli podejmiesz zatrudnienie bez zgody organu sprawującego nadzór pedagogiczny.
Czy dyrektor szkoły ma obowiązek zatrudnić nauczyciela na wcześniejszej emeryturze?
Nauczyciel, który chce przejść na wcześniejszą emeryturę, musi uprzednio rozwiązać stosunek pracy. Dopiero po przyznaniu świadczenia może ponownie ubiegać się o zatrudnienie, jednak dyrektor szkoły nie ma obowiązku go zapewnić. Pedagodzy muszą więc liczyć się z utratą pracy, jeśli zdecydują się pobierać świadczenie wcześniej, niż wskazuje na to powszechny wiek emerytalny.
Powyższa treść ma charakter wyłącznie edukacyjny i nie stanowi porady prawnej, opinii prawnej i nie może być podstawą do samodzielnego podejmowania jakichkolwiek decyzji. Należy pamiętać, iż publikowane informacje nie odnoszą się do konkretnej sytuacji. Stosowanie danych przepisów prawnych może znacznie różnić się w zależności od konkretnego stanu faktycznego. Powyższa treść nie zastępuje profesjonalnych usług prawnych. Pomiędzy autorem niniejszej treści a jej odbiorcą nie powstaje relacja klient – radca prawny. W celu uzyskania indywidualnej porady prawnej, przed podjęciem jakiejkolwiek czynności lub działania, zapraszam do kontaktu telefonicznego lub mailowego.
