Nowy rok szkolny rozpocznie się dopiero za kilka dni, jednak rodzice już teraz planują, jak będzie wyglądać ich codzienność po pierwszym września. W najtrudniejszej sytuacji są ci, którzy z jakichś powodów nie mogą odebrać dzieci od razu po zakończeniu lekcji. Z pomocą przychodzi im świetlica, która z założenia powinna zapewnić opiekę. Ale czy każda szkoła ma obowiązek organizować jej pracę? Sprawdź kiedy świetlica w szkole jest obowiązkiem!
Świetlica w szkole podstawowej i specjalnej
Każda szkoła podstawowa i organizująca kształcenie specjalne ma obowiązek prowadzić świetlicę. Jest to miejsce, w którym uczniowie mogą spędzać czas przed lekcjami lub po ich zakończeniu ze względu na:
- czas pracy rodziców,
- organizację dojazdu do szkoły,
- inne okoliczności.
Ponadto szkoła ma obowiązek zapewnić opiekę bezpłatnie. Dziecko spędza w niej tyle czasu, ile potrzebuje – może być to 15 minut, ale równie dobrze 4 godziny. Wszystko zależy między innymi od tego, kiedy uczeń kończy lekcje oraz kiedy może odebrać go ze szkoły osoba upoważniona.
Co ważne, nie istnieje żadna ustawowa, minimalna liczba uczniów, dla których dyrektor miałby obowiązek utworzyć świetlicę. Wystarczy, że w całej szkole znajdzie się jedno dziecko, którego rodzice nie są w stanie odebrać bezpośrednio po zakończeniu lekcji.
Czy szkoła może odmówić przyjęcia do świetlicy w szkole?
Co do zasady świetlica szkolna dostępna jest dla wszystkich uczniów. Szkoła nie może odmówić jej nikomu, jednak rodzice często napotykają pewne trudności, aby zapisać do niej dziecko. Problemem są braki kadrowe – jeden nauczyciel może mieć pod opieką maksymalnie 25 dzieci lub 5 dzieci niepełnosprawnych. Aby mieć pewność, że limity nie zostaną przekroczone, większość szkół organizuje na początku września zapisy do świetlicy.
Dyrektor szkoły nie może odmówić przyjęcia do świetlicy dziecka, którego rodzic nie pracuje. Jest to częsty argument, który teoretycznie przemawia za tym, aby uczeń wracał do domu zaraz po lekcjach. Ale rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej wspomina także o innych okolicznościach, które uprawniają dziecko do pozostania w świetlicy. Termin ten nie został wyjaśniony w przepisach, dlatego można domniemywać, że za “inne okoliczności” uważa się każde zdarzenie uniemożliwiające natychmiastowe odebranie dziecka.
Co zrobić, aby zapisać dziecko do świetlicy?
Zapisanie dziecka do świetlicy nie wymaga szczególnego wysiłku – wystarczy wpisać je na listę, którą zwykle na początku roku szkolnego przekazują wychowawcy lub nauczyciele pracujący w świetlicy. Nie musisz składać żadnych dodatkowych dokumentów czy zaświadczeń. Szkoła nie ma prawa wymagać od Ciebie np. dokumentu potwierdzającego zatrudnienie. Jeśli dyrektor go zażąda, wystarczy powołać się na RODO.
Dyskusyjne jest natomiast zapisywanie do świetlicy dzieci starszych, które uczęszczają do 4 klasy i wyżej. Nie ma ustawowego progu wieku, do którego uczeń mógłby poczekać na rodziców w świetlicy. Większość szkół przyjmuje jednak, że czwartoklasista będzie w stanie wrócić do domu samodzielnie, dlatego najczęściej zapisanie go na zajęcia wymaga uprzedniej rozmowy z dyrektorem lub nauczycielem świetlicy. Zwłaszcza, jeśli limit dzieci został przekroczony. Z drugiej strony, ze względu na brak rozwiązań ustawowych, dyrekcja nie powinna odmówić przyjęcia dziecka, jeśli istnieją okoliczności, dla których powinno ono po lekcjach pozostać w świetlicy.
W jakich godzinach może być czynna świetlica w szkole?
Kolejnym problemem, z jakim borykają się rodzice, są godziny otwarcia świetlicy w szkole. Zakładając, że jest ona czynna co najmniej do 16, większość zdąży odebrać dzieci lub zorganizować im innego rodzaju opiekę. Ale istnieją szkoły, w których świetlica kończy pracę już o 14. Przepisy w obecnym kształcie wskazują, że świetlica powinna być otwarta w godzinach, które wynikają z potrzeb lokalnej społeczności. Przy czym są one zatwierdzane przez organ prowadzący szkołę. Jeśli rodzice zgłaszają potrzebę funkcjonowania świetlicy co najmniej do godziny 16, dyrektor nie może zdecydować o jej wcześniejszym zamknięciu.
Od września 2026 roku najprawdopodobniej wejdą w życie nowe przepisy, które umożliwią otwarcie świetlic w małych szkołach w godzinach 7-19 lub 8-20. Póki co obracamy się jednak w dotychczasowym porządku prawnym, który nie wyznacza sztywnych ram czasowych.
Dyrektor odmawia prowadzenia świetlicy szkolnej – co zrobić?
Dyrektorzy czasami odmawiają prowadzenia świetlicy szkolnej, argumentując swoją decyzję brakiem kadry lub środków. Niektórzy uważają też, że w przypadku zbyt małej liczby zainteresowanych nie mają obowiązku zapewniać dzieciom opieki. Tymczasem żaden z powyższych nie może być powodem odmowy prowadzenia świetlicy. W takiej sytuacji rodzice powinni wystąpić do dyrektora z pismem, w którym wnoszą o organizację takiego miejsca dla swoich pociech. Jeśli nie przyniesie to efektów, należy zgłosić się do organu prowadzącego szkołę lub do Kuratorium Oświaty.
Powyższa treść ma charakter wyłącznie edukacyjny i nie stanowi porady prawnej, opinii prawnej i nie może być podstawą do samodzielnego podejmowania jakichkolwiek decyzji. Należy pamiętać, iż publikowane informacje nie odnoszą się do konkretnej sytuacji. Stosowanie danych przepisów prawnych może znacznie różnić się w zależności od konkretnego stanu faktycznego. Powyższa treść nie zastępuje profesjonalnych usług prawnych. Pomiędzy autorem niniejszej treści a jej odbiorcą nie powstaje relacja klient – radca prawny. W celu uzyskania indywidualnej porady prawnej, przed podjęciem jakiejkolwiek czynności lub działania, zapraszam do kontaktu telefonicznego lub mailowego.
Stan prawny na dzień: 21.08.2025 r.
