Orzeczenie o niepełnosprawności bez komisji to istotna nowość dla osób niepełnosprawnych. Do tej pory osoby, które chciały uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności, miały obowiązek stawić się przed komisją. Cała procedura była przez to nie tylko stresująca, ale i długotrwała. Tymczasem od września 2025 roku orzeczenie można otrzymać na podstawie przedstawionych dokumentów. Będzie szybciej i wygodniej, ale nie każdy skorzysta. Taką możliwość będą mieli tylko ci, którzy spełnią warunki ustawowe.
Kto może otrzymać?
Dotychczas, aby otrzymać lub przedłużyć orzeczenie o niepełnosprawności, trzeba było stawić się przed komisją. Tymczasem nie dla wszystkich było to możliwe, głównie ze względu na stan zdrowia. Od 14 września 2025 w życie weszły nowe przepisy, zgodnie z którymi badanie komisyjne nie zawsze będzie konieczne. Formalności unikną przede wszystkim:
- osoby chore przewlekle,
- osoby chorujące na nowotwory,
- pacjenci z zaawansowanymi chorobami neurodegeneracyjnymi,
- osoby z porażeniami i niepełnosprawnością intelektualną,
- seniorzy, którzy ze względu na stan zdrowia nie wychodzą z domu,
- dzieci, których stan zdrowia nie zmienia się od lat, a dodatkowo jest dobrze udokumentowany.
Przy czym pacjent, który ubiega się o orzeczenie o niepełnosprawności bez komisji, powinien przedstawić kompletną, pełną i jednoznaczną dokumentację. Nie może być ona starsza niż 12 miesięcy. Z dokumentów musi jasno wynikać, w jakim stopniu pacjent jest niepełnosprawny i jak to wpływa na jego codzienne funkcjonowanie. Ponadto stan zdrowia pacjenta nie może budzić wątpliwości.
Jak otrzymać orzeczenie o niepełnosprawności bez obecności na komisji?
Osoby, które chcą otrzymać orzeczenie o niepełnosprawności bez komisji, w kolejnych krokach muszą:
- złożyć stosowny wniosek (osobiście, pocztą lub przez ePUAP, portal Emp@tia),
- dołączyć do wniosku dokumentację medyczną,
- oczekiwać na decyzję komisji.
Co do zasady to komisja decyduje o wydaniu orzeczenia bez badania. Jeśli dokumentacja jest niepełna, niejasna lub budząca wątpliwości, ma prawo wezwać pacjenta celem osobistego stawienia.
Zespół orzekający w pierwszej instancji ma na wydanie decyzji maksymalnie 3 miesiące, a na rozpoznanie odwołania – 2 miesiące. Dlatego, choć nowe procedury wiążą się z mniejszą liczbą formalności, wciąż trzeba pamiętać o tym, by wniosek złożyć odpowiednio wcześnie.
Czy pacjent może wnioskować o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności bez komisji?
Procedura wydawania orzeczeń o niepełnosprawności została co prawda uproszczona, jednak nie można powiedzieć, że odbywa się ona całkowicie z wykluczeniem komisji. To lekarz zapoznaje się z dokumentacją pacjenta, a następnie decyduje, czy ten powinien stawić się osobiście. Nie powinien tego robić, jeśli historia choroby jest jednoznaczna, ale jednocześnie pacjent nie może sam zawnioskować o wydanie orzeczenia bez badania.
Jak uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności bez badania?
Już teraz wielu pacjentów zastanawia się, jak uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności bez badania. Niestety, sam zainteresowany może niewiele. Powinien jednak zatroszczyć się o jakość dokumentacji medycznej. To od jej kompletności w dużym stopniu zależy decyzja komisji. Jeśli dokumenty wydano ponad rok temu, warto postarać się o nowe. Ponadto do wniosku trzeba dołączyć wszystkie dane, które mogą mieć wpływ na wydanie orzeczenia bez badania przed komisją.
Powyższa treść ma charakter wyłącznie edukacyjny i nie stanowi porady prawnej, opinii prawnej i nie może być podstawą do samodzielnego podejmowania jakichkolwiek decyzji. Należy pamiętać, iż publikowane informacje nie odnoszą się do konkretnej sytuacji. Stosowanie danych przepisów prawnych może znacznie różnić się w zależności od konkretnego stanu faktycznego. Powyższa treść nie zastępuje profesjonalnych usług prawnych. Pomiędzy autorem niniejszej treści a jej odbiorcą nie powstaje relacja klient – radca prawny. W celu uzyskania indywidualnej porady prawnej, przed podjęciem jakiejkolwiek czynności lub działania, zapraszam do kontaktu telefonicznego lub mailowego.
Stan prawny na dzień: 30.09.2025 r.
