L4 na chore dziecko, jak określa się w mowie potocznej zwolnienie wystawiane przez lekarza z powodu choroby dziecka, usprawiedliwia nieobecność w pracy. Jest też podstawą wypłaty zasiłku opiekuńczego, o ile rodzic odprowadza składkę na ubezpieczenie chorobowe. Sprawdź, komu i kiedy przysługuje zwolnienie oraz jakie są zasady korzystania z niego!
L4 na chore dziecko – kiedy można je otrzymać?
Zwolnienie lekarskie dla rodzica wystawia lekarz, który stwierdzi, że dziecko z powodu choroby nie może chodzić do żłobka, przedszkola lub szkoły. Dokument ten usprawiedliwia nieobecność w pracy, a dodatkowo stanowi podstawę wypłaty zasiłku opiekuńczego. W ten sposób rodzic, który musi sprawować opiekę nad dzieckiem, nie zostaje bez wynagrodzenia.
Co do zasady opiekę nad jednym dzieckiem może w danym czasie sprawować jeden z rodziców. Od tej zasady obowiązuje wyjątek:
- chore w tym samym czasie jest więcej niż jedno dziecko oraz
- jedno z chorych dzieci przebywa w szpitalu.
Ponadto zasiłek chorobowy jest limitowany ustawowo i może być wypłacany maksymalnie przez:
- 60 dni – w przypadku dzieci poniżej 14. roku życia,
- 30 dni – w przypadku dzieci między 14. a 18. rokiem życia o znacznym stopniu niepełnosprawności lub z zaleceniem opieki stałej,
- 14 dni – w przypadku dzieci powyżej 14. roku życia.
Warto pamiętać, że limit 60 dni to pewna pula, z której korzystać może zarówno matka, jak i ojciec. To nie jest tak, że każdy z nich ma 60 dni do swojej dyspozycji, natomiast opieką nad chorym dzieckiem mogą dzielić się według własnych potrzeb. Niestety, tyle samo dni na opiekę przeznaczonych jest dla rodziców jedynaków, jak i dwójki, trójki czy czwórki potomstwa.
Możliwość sprawowania opieki przez innego członka rodziny
Zwolnienie lekarskie na dziecko funkcjonuje na innych zasadach, niż zwykłe L4. Rodzic otrzymuje je nie z powodu niedyspozycji własnej, a konieczności sprawowania opieki nad chorą pociechą. ZUS zwraca jednak uwagę na pewną kwestię, a mianowicie możliwość objęcia opieką chorego przez innego członka rodziny. Co należy przez to rozumieć? Generalnie w przypadku rodziców sprawa jest jasna – jeśli jeden z nich może zająć się dzieckiem, drugi nie powinien brać zwolnienia. Dzieje się tak na przykład w sytuacji, gdy jeden z rodziców nie pracuje.
Innym członkiem rodziny może być też babcia lub dziadek, którzy nierzadko mieszkają z chorym wnukiem. Zakładając, że są na emeryturze lub nie pracują, teoretycznie mogliby sprawować opiekę. Ale, zdaniem sądów, sam fakt zamieszkiwania z dziadkami nie uprawnia ZUS do odmowy wypłaty zasiłku.
Inni członkowie rodziny – poglądy orzecznictwa
Co ciekawe, w wyroku Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 17 lutego 2017 r. IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (sygn. akt IV U 11/17) czytamy, że za członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, mogących zapewnić opiekę nie uznaje się:
- osób całkowicie niezdolnych do pracy, chorych,
- osób niesprawnych fizycznie lub psychicznie ze względu na wiek,
- osób prowadzących gospodarstwo rolne,
- pracowników odpoczywających po pracy na nocnej zmianie,
- osób niezobowiązanych do sprawowania opieki na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, gdy odmawiają one sprawowania opieki.
Przykład 1:
7-letni syn Anny i Tomasza zachorował. W domu razem z nimi mieszka babcia, która zajmuje wyodrębioną część budynku. Kobieta, ze względu na zły stan zdrowia, odmówiła opieki nad chorym wnukiem. W takiej sytuacji jeden z rodziców ma prawo do zasiłku opiekuńczego na dziecko.
Przykład 2:
10-letnia córka Magdy i Łukasza ma zapalenie krtani. W tygodniu, w którym zachorowała, mężczyzna miał zmianę nocną. Kobieta pracuje w regularnych godzinach 8-16. Ze względu na to, że w momencie, w którym ona musiałaby stawić się w pracy, jej mąż będzie odpoczywał po nocnej zmianie, nabywa prawo do zasiłku opiekuńczego.
Kto może otrzymać zasiłek opiekuńczy?
L4 na dziecko stanowi podstawę wypłaty zasiłku opiekuńczego. Przysługuje on osobom, które przymusowo lub dobrowolnie odprowadzają składkę na ubezpieczenie chorobowe. Obowiązkowo jest ona odliczana w przypadku umowy o pracę, natomiast dobrowolnie dla osób prowadzących działalność gospodarczą lub zatrudnionych w ramach umowy zlecenie.
Zasiłek opiekuńczy przysługuje wyłącznie przez 60, 30 lub 14 dni choroby. Jeśli rodzic przekroczy ustawowy limit, zwolnienie wystawione przez lekarza należy traktować wyłącznie jako usprawiedliwiające nieobecność w pracy.
L4 na dziecko – formalności
Jeśli pracujesz w firmie, w której zatrudnionych jest mniej niż 20 osób, zasiłek opiekuńczy wypłaca pracodawca. W takim przypadku nie ma konieczności dopełnienia dodatkowych formalności, natomiast obowiązują one, gdy pracujesz w firmie zatrudniającej więcej niż 20 osób lub prowadzisz własną działalność gospodarczą. W takiej sytuacji musisz zalogować się na PUE ZUS, a następnie wypełnić formularz Z-15A. Świadczenie w ciągu 30 dni wypłaca ZUS.
Powyższa treść ma charakter wyłącznie edukacyjny i nie stanowi porady prawnej, opinii prawnej i nie może być podstawą do samodzielnego podejmowania jakichkolwiek decyzji. Należy pamiętać, iż publikowane informacje nie odnoszą się do konkretnej sytuacji. Stosowanie danych przepisów prawnych może znacznie różnić się w zależności od konkretnego stanu faktycznego. Powyższa treść nie zastępuje profesjonalnych usług prawnych. Pomiędzy autorem niniejszej treści a jej odbiorcą nie powstaje relacja klient – radca prawny. W celu uzyskania indywidualnej porady prawnej, przed podjęciem jakiejkolwiek czynności lub działania, zapraszam do kontaktu telefonicznego lub mailowego.
Stan prawny na dzień: 24.09.2025 r.
