Dziecko przewlekle chore – ta fraza coraz częściej pojawia się w wyszukiwarkach. Alergie pokarmowe, schorzenia neurologiczne, astma, choroby serca – z tym między innymi dzieci przychodzą do żłobków, przedszkoli i szkół. Ze względu na stan zdrowia mogą wymagać pilnej pomocy medycznej, specjalistycznej diety czy wsparcia przy wykonywaniu niektórych czynności. O co mogą zabiegać rodzice uczniów? Jakie prawa i obowiązki mają w związku z tym nauczyciele? Sprawdź!
Dziecko przewlekle chore – czy nauczyciel może podać dziecku leki?
W jednym z ostatnich artykułów wypowiadałem się na temat podawania dzieciom leków przez opiekunów i nauczycieli. Co do zasady nie mogą oni tego robić. Wyjątek stanowi sytuacja, w której leki przepisane są przez lekarza, a rodzice pisemnie upoważnią nauczyciela do ich podania. Pamiętajmy jednak, że nauczyciel nie ma wykształcenia medycznego, dlatego nie ma obowiązku podawania swoim podopiecznych jakichkolwiek leków. Może to zrobić, ale dopiero po wyrażeniu pisemnej zgody.
Przykład 1:
Anna jest wychowawczynią grupy przedszkolnej, do której uczęszcza dziecko z chorobą serca. Rodzice dostarczyli do placówki leki przepisane przez lekarza, upoważnili też nauczyciela do ich podawania. Anna nie czuje się jednak na siłach, aby zaaplikować lek, dlatego nie podpisała zgody przedstawionej jej przez dyrektora.
Nauczyciel nie musi podawać dzieciom leków, nie może też zostać do tego w żaden sposób zmuszony. Kto zatem powinien je podać? Przepisy nie rozwiązują tego problemu. Idealnie, gdyby w przedszkolu była zatrudniona pielęgniarka, położna lub inna osoba z wykształceniem medycznym. Ale takie osoby bywają w placówkach okazjonalnie.
Nowa definicja pierwszej pomocy, czyli kiedy nauczyciel ma obowiązek podać lek?
Opisany wyżej przypadek dotyczy dziecka, któremu leki trzeba podawać regularnie. Inaczej jest jednak w przypadku zagrożenia życia. Nowa definicja pierwszej pomocy nakazuje podanie leków ratujących życie każdemu, bez względu na wykształcenie. Zatem, jeśli rodzice alergika przynieśli do przedszkola adrenalinę, to w razie wstrząsu anafilaktycznego nauczyciel ma obowiązek ją zaaplikować. Musi też podać lek astmatykowi, który się dusi. Niewykonanie tych czynności zagrożone jest odpowiedzialnością karną.
W stanach zagrożenia życia nikt nie pyta o papiery. Nie ma też żadnej dobrowolności – każdy człowiek, nawet osoba, która prowadzi w szkole wizytację lub odbiera inne dziecko z lekcji ma obowiązek pomóc.
Nowelizacja ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym umożliwia podawanie m.in. następujących leków:
- adrenaliny,
- glukagonu,
- midazolamu lub diazepamu,
- salbutamolu,
- naloksonu.
Oczywiście, leki te nie znajdują się w szkolnej apteczce – rodzice dostarczają je we własnym zakresie.
Alergia pokarmowa – czy przedszkole ma obowiązek zapewnić specjalne posiłki?
Alergie pokarmowe wykluczają możliwość spożywania dane składnika lub składników. Ale dla żłobka czy przedszkola stanowią spory problem, ponieważ placówki te zapewniają podopiecznym co najmniej 3 posiłki każdego dnia. Zdarza się, choć już coraz rzadziej, że dyrektor nakazuje rodzicom przygotowywanie posiłków we własnym zakresie, ze względu na brak możliwości zapewniania wyżywienia adekwatnie do potrzeb dziecka. Tymczasem nie ma takiego prawa, ponieważ każdy powinien otrzymać odpowiedni jadłospis. Jeśli placówka z jakichś powodów nie jest w stanie go zapewnić, powinna wskazać inną, która to zrobi.
Rodzice natomiast mają obowiązek dostarczyć pełną listę alergenów, na które uczulone jest dziecko wraz z podaniem potencjalnych reakcji, jakie wywołują.
Dziecko przewlekle chore – czy placówka może odmówić przyjęcia dziecka z chorobą przewlekłą?
Choroba przewlekła nie jest podstawą odmowy przyjęcia do placówki. Taka postawa nosi znamiona dyskryminacji i wymaga interwencji u kuratora oświaty. Trzeba jednak pamiętać, że żłobek czy przedszkole nie zawsze są w stanie wprowadzić wymagane przez rodziców zmiany na już. Czasami załatwienie posiłków zgodnych z wymaganą dietą zajmuje kilka-kilkanaście dni, zwłaszcza jeśli placówka korzysta z cateringu. Dlatego najlepszym wyjściem jest rozmowa, podczas której rodzice przedstawią specjalne potrzeby dziecka, a dyrektor będzie mógł się do nich ustosunkować.
Zaświadczenie lekarskie a choroba przewlekła
Dyrektorzy szkół, przedszkoli i żłobków często wymagają od rodziców przedstawienia zaświadczenia lekarskiego potwierdzającego chorobę przewlekłą. Tymczasem lekarze nie zawsze chcą je wystawiać. Co do zasady placówka nie ma prawa gromadzić dokumentacji medycznej, dlatego też nie może bezwzględnie jej wymagać. Ponadto przedstawienie zaświadczenia nie może warunkować np. zapewnienia dziecku specjalnej diety. Z drugiej strony, jeśli rodzic nie posiada zaświadczenia lekarskiego, ma obowiązek poinformować dyrekcję i nauczycieli o wszelkich możliwych objawach choroby, czynnikach wyzwalających i ewentualnych skutkach. Pedagodzy muszą być przygotowani na to, aby w sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia jak najlepiej pomóc dziecku.
Powyższa treść ma charakter wyłącznie edukacyjny i nie stanowi porady prawnej, opinii prawnej i nie może być podstawą do samodzielnego podejmowania jakichkolwiek decyzji. Należy pamiętać, iż publikowane informacje nie odnoszą się do konkretnej sytuacji. Stosowanie danych przepisów prawnych może znacznie różnić się w zależności od konkretnego stanu faktycznego. Powyższa treść nie zastępuje profesjonalnych usług prawnych. Pomiędzy autorem niniejszej treści a jej odbiorcą nie powstaje relacja klient – radca prawny. W celu uzyskania indywidualnej porady prawnej, przed podjęciem jakiejkolwiek czynności lub działania, zapraszam do kontaktu telefonicznego lub mailowego.
Stan prawny na dzień: 12.09.2025 r.
